Jakie zmiany czekają pracodawców zatrudniających obcokrajowców w 2024 roku?

W tym roku pracodawców zatrudniających cudzoziemców może czekać sporo zmian.

Projekt nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, opublikowany w marcu 2024 roku, będzie miał duży wpływ na sytuację prawno-migracyjną obywateli Ukrainy przebywających na terenie Polski. Projekt przewiduje nie tylko przedłużenie okresu legalnego pobytu, ale także ułatwienia w procedurach związanych z legalizacją pobytu i pracy dla tej grupy.

Równolegle Ministerstwo Rozwoju i Technologii proponuje zmiany kar dla pracodawców, mające na celu zmiany w odpowiedzialności ponoszonej za nielegalne zatrudnienie obcokrajowca w sposób nieumyślny.

Ponadto, planowane jest wprowadzenie elektronicznej formy składania wniosków o pobyt czasowy, co ma usprawnić i przyspieszyć procesy administracyjne.

Przyjrzyjmy się bliżej, jakie konkretnie zmiany czekają zarówno obcokrajowców, jak i pracodawców.

>> Przetestuj bezpłatnie system do legalizacji cudzoziemców

Zmiany w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy 

W dniu 29 marca 2024 roku został opublikowany projekt nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Oczekiwane zmiany powinny przedłużyć prawo do legalnego pobytu obywatelom Ukrainy.

Projekt został wysłany do Rządowego Centrum Legislacji i w chwili obecnej oczekuje na dalsze konsultacje i zatwierdzenie. Istnieje szansa, że jeszcze w kwietniu projekt trafi do Sejmu. Z projektem można zapoznać się na stronie gov.pl oraz na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pobyt obywateli Ukrainy, którzy przybyli na to terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, jest legalny do 30 czerwca 2024 roku. Założenia projektu powinny przedłużyć pobyt do 30 września 2025 roku. 

Nowelizacja będzie dotyczyła nie tylko wydłużenia okresu legalnego pobytu, ale także wprowadzi inne korzystne zmiany:

• możliwość ubiegania się o zezwolenie na pobytu czasowy dla obywateli Ukrainy ze statusem UKR w celu łączenia rodzin,
• uproszczoną ścieżkę ubiegania się o pobyt czasowy dla osób posiadających status UKR.

Do tej pory osoba posiadająca status UKR, mogła ubiegać się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy tylko i wyłącznie w celu prowadzenia działalności gospodarczej lub pracy. Nowelizacja umożliwi zmianę ochrony z tymczasowej na pobyt czasowy. Zaproponowane rozwiązania zakładają, że zmiana statusu na pobyt czasowy będzie dostępna dla obywateli Ukrainy, którzy spełniają następujące kryteria:

• w dniu 4 marca 2024 r. posiadali status UKR 
• w dniu złożenia wniosku o wydanie karty pobytu posiadają status UKR

Po uzyskaniu zezwolenia w uproszczonym trybie, osoba otrzyma kartę pobytu z adnotacją „Poprzednio posiadacz ochrony czasowej”. 

W projekcie przewidziano też zmianę statusu numeru PESEL z UKR na CUKR. CUKR będzie nadany osobie, która wcześniej posiadała status UKR i uzyska pobyt czasowy w miejsce ochrony czasowej.

Odpowiedzialność pracodawcy za nielegalne zatrudnienie cudzoziemca 

Kolejne zmiany zaproponowane przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii dotyczą przedsiębiorców. Z założeniami można zapoznać się w tzw. pakiecie deregulacyjnym, który opublikowany jest na stronie legislacja.rcl.gov.pl.  Zmiana będzie dotyczyła odpowiedzialności pracodawcy za nielegalne powierzenie cudzoziemcowi wykonywania pracy.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, za nielegalne powierzenie pracy grozi kara grzywny w wysokości nawet do 30 tys. zł.  Proponowane zmiany dotyczą przepisów prawa karnego i zakładają, że odpowiedzialność za nielegalne powierzenie pracy powstanie tylko, gdy takie naruszenie powstało z winy umyślnej pracodawcy. Z wnioskiem o takie zmiany występują sami pracodawcy dla których każde nieumyślne uchybienie obecnie skutkuje nałożeniem sankcji lub karą grzywny.

Aby doszło do legalnego powierzenia pracy, pracodawca musi ocenić sytuację prawną cudzoziemca, sprawdzić legalność pobytu, dobrać i wyrobić odpowiednie pozwolenie na pracę, a także dopełnić obowiązków, które wynikają z odrębnych przepisów. W większości pracodawcy nie posiadają odpowiedniej wiedzy lub nie dysponują kadrami, czasem oraz narzędziami i nie mogą prawidłowo przeprowadzić całego procesu legalizacji pracy cudzoziemca. Często dochodzi do sytuacji, gdy pracodawcy boją się i sceptycznie podchodzą do zatrudnienia cudzoziemców, a wszystko dlatego, że małe uchybienie w przypadku kontroli będzie uznane za nielegalne powierzenie pracy.

Wnioski o pobyt czasowy w formie elektronicznej

W lutym 2024 roku Rada Ministrów opublikowała wykaz prac legislacyjnych, w których pojawił się projekt zmiany ustawy o cudzoziemcach. Nowelizacja zakłada wprowadzenie szeregu zmian w istniejących przepisach dotyczących pobytu i pracy cudzoziemców. Planowane zmiany mają wejść w życie w drugim kwartale 2024 roku. Z projektem można zapoznać na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Najważniejsza zmiana będzie dotyczyła sposobu składania wniosków na pobyt czasowy przez cudzoziemców. W obecnej chwili, wniosek taki można złożyć jedynie w formie papierowej. Zmiana, która ma na celu zmniejszenie obciążenia wydziałów urzędów wojewódzkich, da możliwość składania wniosków w formie elektronicznej.

Wnioski takie będą składane przez MOS – Moduł Obsługi Spraw. Portal Moduł Obsługi Spraw powstał w celu umożliwienia cudzoziemców prostego i bezbłędnego wypełniania i składania wniosków. W obecnej chwili strona umożliwia wypełnienie i wygenerowanie wniosku, który należy odręcznie podpisać i złożyć do urzędu. Po zatwierdzonych zmianach MOS zapewni możliwość wysyłania wniosków w formie elektronicznej. Cudzoziemcy będą mogli wypełniać, podpisywać i wysyłać elektroniczny wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy bezpośrednio do urzędu.

Zgodnie z założeniami wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE będzie można również złożyć przez MOS w formie elektronicznej. Składając wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy oraz załączniki do tego wniosku, cudzoziemiec będzie musiał opatrzyć ten wniosek oraz te załączniki kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem zaufanym. 

Wprowadzone zmiany uczynią procedury ubiegania się o zezwolenia pobytowe prostszymi. Elektroniczny wniosek na pobyt czasowy oraz możliwość składania załączników do sprawy w formie elektronicznej ograniczy ilość korespondencji urzędowej i skróci czas oczekiwania na wydanie decyzji. 

W chwili obecnej projekt przeszedł konsultacje publiczne i jest na etapie opiniowania. O dalszych etapach i zatwierdzeniu zmian poinformujemy w kolejnym artykule.