Dwie umowy o pracę – ZUS, rozliczanie, prawa pracownika

Z punktu widzenia prawa zawieranie kilku umów o pracę jest możliwe zarówno w przypadku pracy u tego samego, jak i innego pracodawcy. Pracownik zatrudniony na podstawie dwóch umów o pracę nabywa prawo do uprawnień i świadczeń pracowniczych z każdego stosunku pracy oddzielnie. Powinien też przejść odrębne szkolenia BHP, badania lekarskie i otrzymać osobne informacje o warunkach zatrudnienia. W przypadku dwóch umów o pracę składki ZUS odprowadzane są z tytułu każdej z nich.

>> Przetestuj bezpłatnie system kadrowo – płacowy

Dwie umowy o pracę a Kodeks pracy

Przepisy prawa pracy nie zabraniają  nawiązywania więcej niż jednego stosunku pracy. Pracownik może być zatrudniony na podstawie kilku umów o pracę u tego samego lub innego pracodawcy.

Wyjątek od tej reguły stanowią kierowcy. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców nakłada na nich sztywny limit czasu pracy, który nie może zostać przekroczony, nawet jeśli kierowca zatrudniony jest na więcej niż jedną umowę o pracę.

Dwie umowy o pracę u tego samego pracodawcy

Pracownik może być zatrudniony na dwa etaty u tego samego pracodawcy tylko, jeśli umowy dotyczą różnego zakresu obowiązków. Oznacza to, że pracownik nie może wykonywać tej samej pracy na dwa etaty. Regulacja ta ma zapobiegać obchodzeniu limitu godzin nadliczbowych przez pracodawców.
Niekiedy pracodawcy decydują się na podpisanie z pracownikiem dwóch umów o pracę, nie chcąc rekrutować i zatrudniać nowej osoby. Jest to pewnego rodzaju wygoda – np. w prowadzeniu akt osobowych (pracownikowi nie trzeba zakładać nowej teczki).

Należy jednak pamiętać, że pracownik nawiązujący kolejny stosunek pracy z jednym pracodawcą, zyskuje prawo do odrębnych uprawnień pracowniczych (takich jak urlop wypoczynkowy, zasiłki, dodatki, urlopy związane z rodzicielstwem) z każdej z umów.

Rozliczanie dwóch umów o pracę u tego samego pracodawcy

Problemy mogą pojawić się przy rozliczaniu czasu pracy i nadgodzin w kontekście limitu czasu pracy określonego w przepisach prawa pracy.

Kodeks pracy wyraźnie określa zasady dotyczące wymiaru czasu pracy pracownika i minimalnego dobowego odpoczynku od pracy:

• czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy (Art. 129 § 1)

• pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku (Art.  132 § 1)

Jak czytamy na prawo.pl:

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 17 marca 2021 r. w sprawie C-585/19 na potrzeby dobowego odpoczynku pracowników nakazuje rozliczać czas pracy łącznie ze wszystkich umów. Według mec. Mazura, skoro w ocenie Trybunału Sprawiedliwości UE dwie umowy o pracę z tym samym pracodawcą powinny być kumulowane na potrzeby ustalenia dobowego odpoczynku pracownika, to prowadzi to do wniosku, że umowy te powinny być też kumulowane także na potrzeby rozliczania innych aspektów czasu pracy, chociażby nadgodzin.

Oznacza to, że pracownicy z kilkoma umowami o pracę u jednego pracodawcy, odwołując się do tego wyroku, mogą żądać wypłaty nadgodzin za pracę wstecz. Nie ma jasnych ustaleń co do rozliczania czasu pracy kilku umów zawartych z jednym pracodawcą. Z jednej strony czas pracy powinien być traktowany odrębnie z każdej z umów, z drugiej po wyroku Trybunału nie jest to już tak pewne.

Dwie umowy o pracę u różnych pracodawców

Częstszym przypadkiem jest zawarcie przez pracownika więcej niż jednej umowy o pracę z różnymi pracodawcami. W takiej sytuacji pracownik nie ma obowiązku informowania swojego pracodawcy o podpisaniu drugiej umowy. Obowiązują go jednak ewentualne ograniczenia związane z umową o zakazie konkurencji, jeśli taką z którymś z pracodawców podpisał.

Pracownik zatrudniony na dwóch (lub więcej) umowach, na podstawie każdej z nich zyskuje prawo do niezależnych uprawnień pracowniczych, takich jak np. wymiar urlopu wypoczynkowego, zasiłki, urlopy związane z rodzicielstwem.

Dwie umowy o pracę a składki ZUS

Pracownika należy zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu każdej zawartej umowy o pracę – bez względu na to, czy to kolejna umowa z tym samym, czy u dwóch różnych pracodawców. Podstawę wymiaru składek ZUS stanowi suma przychodów ze wszystkich zawiązanych umów.

Należy pamiętać, że pracownik z tytułu każdej umowy oddzielnie zyskuje prawo do wynagrodzeń chorobowych oraz zasiłków.

Dwie umowy o pracę a koszty uzyskania przychodu

Zawarcie dwóch umów o pracę oznacza podwójne koszty uzyskania przychodu – niezależnie od tego, czy to kolejny stosunek pracy u tego samego pracodawcy, czy dodatkowe zatrudnienie u kogoś innego.

Czytaj więcej:

• Zatrudnienie pracownika – formalności, ważne terminy
• Umowa o pracę – wzór 
• Kalkulator wynagrodzeń 2024

Zarządzanie procesami HR

• Rekrutacja i onboarding
• Legalizacja cudzoziemców
• Ewidencja czasu pracy i wnioski urlopowe
• Kadry i płace