Zatrudnienie stażysty – obowiązki pracodawcy i korzyści dla firmy

Autor

Katarzyna Bucior

Copywriter

Opiekun merytoryczny

Anna Chyrchała

Starszy specjalista 

ds. kadr i płac

Zgodnie z definicją zawartą w Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, staż to nabywanie przez osobę bezrobotną umiejętności praktycznych do wykonywania pracy, poprzez wykonywanie zadań na danym stanowisku pracy, jednak bez nawiązywania stosunku pracy między pracodawcą a skierowaną na staż osobą. I to właśnie ten ostatni aspekt najczęściej sprawia, że pracodawcy decydują się na zorganizowanie stażu w swojej firmie.

Staż z urzędu pracy ma wiele zalet dla przedsiębiorcy – zyskuje on kolejną osobę do pracy, ale bez konieczności podpisywania z nią umowy i wypłaty wynagrodzenia.

>> Przetestuj bezpłatnie system kadrowo – płacowy

Kto może zatrudnić stażystę?

Zgodnie z przepisami, organizatorem stażu może być:

  • pracodawca,

  • organizacja pozarządowa,

  • przedsiębiorca niezatrudniający pracownika (w tym przypadku istnieje możliwość ubiegania się tylko o jednego stażystę)

  • rolnicze spółdzielnie produkcyjne lub pełnoletnie osoby fizyczne, zamieszkujące i prowadzące na terytorium RP, osobiście i na własny rachunek, działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej, w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym obejmującym obszar użytków rolnych o powierzchni przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub prowadzącej dział specjalny produkcji rolnej.

Często wymagane jest od pracodawcy ubiegającego się o stażystę, aby złożył oświadczenie o niezaleganiu z wypłatą wynagrodzeń oraz zapłatą składek do ZUS, NFZ, na Fundusz Pracy, na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych.

Jak zatrudnić stażystę?

Aby rozpocząć procedurę ubiegania się o skierowanie stażysty z PUP do firmy, pracodawca musi w pierwszej kolejności opracować program stażu, który musi zawierać nazwę zawodu lub specjalności, której staż dotyczy, zakres obowiązków i zadań oraz rodzaj kwalifikacji i umiejętności zawodowych, jakie zdobędzie stażysta. Wzór programu stażu udostępniono na stronie rządowej.

Dodatkowo w składanej dokumentacji należy wyznaczyć opiekuna stażu (jeden opiekun może zajmować się jednocześnie maksymalnie trzema stażystami), a także określić liczbę osób, jaką chcemy przyjąć na staż.

Kolejnym krokiem jest złożenie odpowiedniego wniosku do starosty, a po jego pozytywnym rozpatrzeniu – podpisanie umowy z urzędem pracy.

Obowiązki pracodawcy wobec stażysty z PUP

Pomimo braku nawiązywania stosunku pracy ze stażystą, pracodawca jest odpowiedzialny za zorganizowanie prawidłowego przebiegu stażu oraz bezpiecznego miejsca pracy. Do jego obowiązków należą:

  • Zapoznanie stażysty z programem stażu (zawód, zakres zadań, umiejętności zawodowe jakie nabędzie przez okres stażu).

  • Wyznaczenie opiekuna, który będzie nadzorował odbywanie stażu i prawidłowe wykonywanie obowiązków związanych z programem stażu

  • Zorganizowanie miejsca pracy

  • Szkolenie z zakresu BHP i przepisów przeciwpożarowych

  • Zapoznanie stażysty z obowiązującym w firmie regulaminem pracy

  • Zapewnienie profilaktycznej opieki zdrowotnej

  • Wyposażenie bezrobotnego, na zasadach przewidzianych dla pracowników, w odzież i obuwie robocze, środki ochrony indywidualnej oraz niezbędne środki higieny osobistej

  • Zapewnienie bezrobotnemu, na zasadach przewidzianych dla pracowników, bezpłatnych posiłków i napojów profilaktycznych

  • Dostarczanie (do piątego dnia każdego miesiąca) do urzędu pracy listy obecności podpisanej przez skierowanego na staż bezrobotnego

  • Po zakończeniu stażu – wystawienie opinii potwierdzającej zdobyte przez stażystę w czasie trwania stażu doświadczenie i kwalifikacje

Badania lekarskie stażysty

Sprawą, która może budzić wątpliwości, jest to, kto kieruje stażystę na badania medycyny pracy – pracodawca czy urząd pracy?

MRPiPS przekazało wyjaśnienie urzędom pracy, które zostało wdrożone do regulaminów dotyczących organizacji stażu. Według nich od 1 stycznia 2016 r.:

Organizator stażu zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych zapewnia bezrobotnemu profilaktyczną ochronę zdrowia w zakresie przewidzianym dla pracowników. Oznacza to, że do bezrobotnych odbywających staż zastosowanie mają przepisy rozdziału VI działu X Kodeksu pracy »profilaktyczna ochrona zdrowia« (z tych przepisów wynika m.in., iż osoby przyjmowane do pracy poddawane są wstępnym badaniom lekarskim – art. 229 § 1 pkt 1). Badania te, zgodnie z art. 229 § 6 Kodeksu pracy, są przeprowadzone na koszt pracodawcy.

Oznacza to, że jeżeli Powiatowy Urząd Pracy nie zleci badań lekarskich stażyście, wówczas obowiązek ten spoczywa na organizatorze stażu (pracodawcy), decydującym się na przyjęcie stażysty.

Czas trwania stażu

Starosta może skierować bezrobotnego do odbycia stażu przez okres od 3 do 6 miesięcy, a w przypadku gdy bezrobotny nie ma ukończonego 30. roku życia na okres do 12 miesięcy. Po tym czasie, jeśli pracodawca chce przedłużyć współpracę, musi zatrudnić stażystę na umowę o pracę.

Czas pracy stażysty

Pracodawca musi pamiętać, że zasady dotyczące wymiaru czasu pracy stażysty są nieco inne, niż te dotyczące „etatowych" pracowników. Jakie są więc ograniczenia w ustalaniu czasu pracy stażysty?

  • Stażysta nie może pracować więcej niż 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a bezrobotny z orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym – 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.

  • Stażysta nie może pracować w godzinach nadliczbowych.

  • Bezrobotny nie może też odbywać stażu w niedziele i święta, w porze nocnej i w systemie pracy zmianowej (chyba, że starosta wyrazi na to zgodę, ponieważ charakter pracy w danym zawodzie wymaga takiego rozkładu czasu pracy).

Ile wynosi stypendium dla stażysty?

Stażysta otrzymuje comiesięczne stypendium w wysokości 120% zasiłku dla bezrobotnych w danym roku (przypomnijmy, że finansowane jest ono ze środków unijnych lub Funduszu Pracy). Ponadto staż finansowany ze środków unijnych jest zwolniony z niektórych składek, więc wynagrodzenie netto będzie nieco wyższe.

W 2024 roku podstawowy zasiłek dla bezrobotnych wynosi 1662 zł brutto (1512,42 zł netto). Natomiast 120% tej kwoty to 1994,40 zł brutto, czyli 1814,90 zł na rękę.

Czy stażysta może wziąć urlop?

Warto wiedzieć, że stażysta z PUP ma prawo do urlopu wypoczynkowego – za każde 30 dni kalendarzowe stażu bezrobotny zyskuje prawo do dwóch dni wolnego, których pracodawca powinien mu udzielić na jego wniosek, najpóźniej do zakończenia stażu. Wolne za ostatnie 30 dni odbywania stażu pracodawca jest zobowiązany udzielić przed ich upływem.

Bezrobotny nie musi wykorzystywać wszystkich przysługujących mu dni wolnych. Niewykorzystane dni wolne jednak „przepadają”, a bezrobotny nie ma roszczenia do pracodawcy ani urzędu pracy o utracone dni wolne.

Zakończenie stażu

Nie ma obowiązku zatrudniania stażysty po odbytym stażu (chyba, że w umowie zostały zawarte takie ustalenia). Jeśli jednak pracodawca zdecyduje się przedłużyć współpracę ze stażystą, musi zatrudnić go w oparciu o umowę o pracę.

Warto również wiedzieć, że w przypadku nieprzestrzegania obowiązków organizatora stażu (np. nierealizowania programu stażu) lub innych sytuacjach, takich jak stan zdrowia stażysty czy podjęcie przez niego nauki w trybie stacjonarnym, starosta może rozwiązać umowę o odbycie stażu.

Pracodawca jest też zobowiązany do informowania starosty (w terminie maksymalnie 7 dni od wystąpienia zdarzenia) o każdym przypadku przerwania stażu, a także każdym dniu nieusprawiedliwionej nieobecności bezrobotnego oraz o innych zdarzeniach istotnych dla realizacji programu.

Na zakończenie stażu stażysta powinien otrzymać od organizatora opinię – na jej podstawie urząd pracy wystawia stażyście zaświadczenie o odbytym stażu.

Zatrudnienie stażysty a korzyści dla pracodawcy

Jak już wspominaliśmy wyżej, staż z urzędu pracy to dla pracodawców bardzo atrakcyjny sposób na pozyskanie nowego pracownika. Dlaczego? Poniżej wymieniamy kilka podstawowych zalet dla pracodawcy:

Brak kosztów wynagrodzenia

  • Wynagrodzenie stażysty finansowane jest przez urząd pracy, co oznacza, że pracodawca nie ponosi bezpośrednich kosztów związanych z wynagrodzeniem.

Możliwość sprawdzenia pracownika

  • Staż jest doskonałą okazją do przetestowania pracownika w warunkach rzeczywistych przed ewentualnym zatrudnieniem na stałe.

  • Pracodawca może ocenić umiejętności, zaangażowanie oraz dopasowanie kandydata do zespołu i organizacji bez długoterminowych zobowiązań.

Brak kosztów składek na ubezpieczenia społeczne

  • Stażysta nie jest pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy, więc pracodawca nie musi opłacać składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Możliwość uzyskania dodatkowych środków na adaptację stanowiska pracy

  • W niektórych przypadkach urzędy pracy oferują środki na adaptację stanowiska pracy stażysty, zwłaszcza w przypadku osób z niepełnosprawnościami.

Wsparcie przy tworzeniu stanowisk pracy

  • Często urzędy pracy oferują dodatkowe programy wsparcia dla pracodawców, którzy zdecydują się zatrudnić stażystów po zakończeniu stażu. Może to obejmować np. dofinansowanie do wynagrodzeń na określony czas.

Budowanie pozytywnego wizerunku pracodawcy

  • Udział w programie stażowym finansowanym przez urząd pracy może korzystnie wpływać na wizerunek firmy jako organizacji wspierającej młodych ludzi i osoby poszukujące pracy

Źródła

Powiązane artykuły

Zarządzanie procesami HR

  • Rekrutacja i onboarding
  • Legalizacja cudzoziemców
  • Ewidencja czasu pracy i wnioski urlopowe
  • Kadry i płace
TESTUJ BEZ OPŁAT