Umowa cywilnoprawna z cudzoziemcem – najważniejsze informacje

Pracodawca, który chce zatrudnić cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może to zrobić zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej. Najczęściej wybieranymi umowami cywilnoprawnymi są umowa zlecenie i umowa o dzieło.

W artykule przedstawimy zasady zatrudniania cudzoziemców na podstawie umów cywilnoprawnych. Skupimy się na praktycznych aspektach zatrudnienia cudzoziemca na podstawie umowy zlecenia, na rodzajach zezwoleń na pracę i postaramy się zapewnić czytelnikom kompleksowe i jasne wytyczne.

>> Przetestuj bezpłatnie system do legalizacji cudzoziemców

Legalizacja pracy

Jeżeli cudzoziemiec nie jest zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, to przed zatrudnieniem pracodawca zawsze musi wyrobić dla niego odpowiednie pozwolenie na pracę. Rodzaj pozwolenia na pracę jest uzależniony od posiadanego przez cudzoziemca obywatelstwa. W niektórych sytuacjach możemy skorzystać z uproszczonej procedury zatrudnienia, co znacznie skróci czas oczekiwania na rozpoczęcie pracy przez cudzoziemca.

Nie musimy martwić się, że wybierając konkretny typ pozwolenia na pracę będziemy zmuszeni do zawarcia z góry określonej umowy. Umowę cywilnoprawną możemy podpisać z cudzoziemcem niezależnie od rodzaju dokumentu legalizującego pracę. Zezwolenia na pracę nie narzucają obowiązku podpisywania tylko i wyłącznie umów o pracę. Stosowny zapis wyrażony też jest w art. 353 (1) Kodeksu cywilnego. Zgodnie z artykułem strony mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zezwolenie na pracę lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi nie stanowi potwierdzenie zatrudnienia cudzoziemca. Te dokumenty jedynie legalizują pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wskazują na jakich warunkach ma być ona wykonywana. Po uzyskaniu pozwolenia na pracę i przed rozpoczęciem zatrudnienia pracodawca zobowiązany jest do zawarcia umowy w formie określonej przepisami.

Zatrudnienie cudzoziemca – forma umowy

Na samym początku warto przypomnieć o zasadzie, której nieprzestrzeganie może doprowadzić do negatywnych konsekwencji dla pracodawcy. Pracodawca zawsze powinien pamiętać, że nie tylko nazwa decyduje o charakterze umowy, a także jej treść. Niedopuszczalne jest zawieranie umów cywilnoprawnych z pracownikiem, którego praca ma cechy stosunku pracy. Nieprzestrzeganie tej zasady może doprowadzić do kary grzywny.

Co do zasady Kodeks cywilny nie określa, w jakiej formie musi być zawarta umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Umowę zlecenia można zawrzeć w formie pisemnej, elektronicznej (podpisanej za pomocą podpisu elektronicznego), a nawet przez mail lub ustnie. Ma to zastosowanie do pracowników z Polski, natomiast w przypadku cudzoziemców pamiętać należy o szczególnej regulacji.

Zgodnie z art. 88h ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z cudzoziemcem umowę zawieramy w formie pisemnej, w umowie zawsze wskazujemy warunki zatrudnienia, które muszą być zgodne z warunkami zadeklarowanymi w oświadczeniu bądź zezwoleniu. Dodatkowo artykuł ten nakłada na pracodawcę obowiązek przetłumaczenia i okazania cudzoziemcowi umowy w języku dla niego zrozumiałym. W przypadku nieprzestrzegania tej regulacji i zawarcia z cudzoziemcem umowy w innej formie niż pisemna, praca będzie traktowana za nielegalną, co z kolei może grozić pracodawcy karą grzywny.

Czytaj więcej: Dwujęzyczna umowa zlecenie polsko-ukraińska – wzór i omówienie

Dodatkowe wyjaśnienia w przypadku powierzenia pracy na podstawie umowy o dzieło

Umowa o dzieło z cudzoziemcem może być zawarta, gdy w umowie zostało określone dzieło, którego wykonanie przyniesie lub dostarczy określony rezultat. Zgodnie z Kodeksem cywilnym, umowa może być zawarta tylko w celu wykonania oznaczonego dzieła – przedmiot takiej umowy nie może być cykliczny, bowiem nie możemy powierzyć wykonywanie powtarzalnych czynności.

Wyrabiając zezwolenie na pracę jak i oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy pracodawca może być proszony o udzielenie dodatkowych informacji dotyczącej pracy cudzoziemca. Pytania kierowane w celu sprawdzenia czy umowa rzeczywiście ma charakter umowy o dzieło. Często kierowane są następujące pytania: 

• co będzie przedmiotem dzieła? 

• jaka jest wartość całego dzieła? 

• pod jakim adresem praca będzie wykonywana? 

• w jakich godzinach odbywać się będzie praca? 

• kto będzie nadzorował wykonywanie pracy?

Po udzieleniu odpowiedzi na powyższe pytania urząd będzie badał czy umowa kwalifikuje się do umowy o dzieło. Powyższe wyjaśnienia mogą wydłużyć czas wydania zezwolenia na pracę czy oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.

Obowiązki pracodawcy przy zatrudnieniu cudzoziemca na podstawie umowy cywilnoprawnej

Zatrudniając cudzoziemca pracodawca musi pamiętać, że świadczenie usług zawsze powinno odbywać się na warunkach wskazanych w pozwoleniu na pracę. Niezależnie od sposobu legalizacji pracy, rodzaj umowy zawsze jest wskazywany we wniosku o wydanie zezwolenia na pracę, a także w wydanym zezwoleniu. Niezależnie od rodzaju umowy, w przypadku zatrudnienia cudzoziemców, niedopuszczalne jest zmniejszenie wymiaru czasu pracy cudzoziemca czy wynagrodzenia. Oprócz pewnych wyjątków nie możemy zmienić pracownikowi stanowiska lub rodzaju umowy. Gdy praca jest świadczona na podstawie zezwolenia na pracę, pracodawca może zwiększyć ilość godzin pracy cudzoziemca proporcjonalnie zwiększając mu wynagrodzenie. Natomiast nie możemy tego robić na oświadczeniu.

Jedyna zmiana, jaka może powstać w przypadku pracy na oświadczeniu, to zwiększenie wynagrodzenia lub zastąpienie umowy cywilnoprawnej umową o pracę. Dodatkowo pracodawca zobowiązany jest zapewnić cudzoziemcowi przynajmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Oprócz podstawowych obowiązków, mających zastosowanie przy każdym pozwoleniu na pracę, musimy też pamiętać obowiązkach, które wynikają z poszczególnych zezwoleń. Mowa tu o obowiązkach informacyjnych, których zasady i terminy uzależnione są od rodzaju zezwolenia na pracę.