Urlop wypoczynkowy w 2022 r.

Urlop wypoczynkowy to „gorący" temat zwłaszcza przed sezonem wakacyjnym. Szczególnie jeśli pracownik rozpoczyna nową pracę. Pojawia się wiele pytań i wątpliwości zarówno po jego stronie, jak i pracodawcy. W jaki sposób liczone są dni urlopu? Kiedy pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu? Jaki jest wymiar płatnego urlopu wypoczynkowego w zależności od stażu pracy? W oparciu o Kodeks pracy odpowiemy dziś na wszystkie najważniejsze pytania.

Testuj bez opłat elektroniczne wnioski urlopowe >>

Czym jest urlop wypoczynkowy?

W 2022 roku w Kodeksie pracy nie wprowadzono znaczących zmian dotyczących wymiaru urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że urlop wypoczynkowy jest prawem każdego pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę. Co istotne, pracownik nie może zrzec się urlopu lub przekazać go komuś innemu. Urlop należy także wykorzystać w postaci dni wolnych, a nie w formie ekwiwalentu pieniężnego (jest to możliwe tylko w szczególnych przypadkach). Pracodawca, który odmawia urlopu wypoczynkowego, podlega karze grzywny.

Pracownik może wnioskować o urlop w dogodnym dla niego terminie, nienarzuconym przez pracodawcę (musi jednak otrzymać zgodę). Jedynym wyjątkiem jest zmiana wprowadzona z powodu pandemii koronawirusa. Mówi ona o niewykorzystanym urlopie zaległym w 2021 roku. Wedle tego rozporządzenia pracodawca może bez zgody pracownika zdecydować o rozpoczęciu zaległego urlopu (maksymalnie 30 dni).

Pracownik powinien zaplanować urlop wypoczynkowy odpowiednio wcześniej i złożyć wniosek do pracodawcy. Wyjątkiem jest urlop na żądanie, który przysługuje pracownikowi w wymiarze 4 dni w każdym roku kalendarzowym. Należy jednak pamiętać, że w wyjątkowych sytuacjach pracodawca może nie zgodzić się na urlop na żądanie.

Pracodawca ma również prawo odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego, jeżeli wymagają tego nieprzewidziane okoliczności. Musi jednak uargumentować je oraz pokryć wszystkie koszty związane z odwołaniem.

Co w przypadku, jeśli pracownik potrzebuje dnia wolnego na egzamin lub obronę pracy? Wszystko zależy od jego wcześniejszych ustaleń z pracodawcą, ale ma możliwość wnioskowania o urlop szkoleniowy.

Jak naliczamy dni urlopu wypoczynkowego?

Urlop wypoczynkowy liczony jest od dnia 1 stycznia. Wyjątkiem są osoby, które podejmują pierwszą pracę, wtedy taka osoba zyskuje prawo do urlopu w każdym kolejnym miesiącu w wymiarze 1/12 całego przysługującego urlopu. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w następnym roku kalendarzowym.

Pracownik może wykorzystać urlop za jednym razem lub podzielić go na części. W praktyce większość osób dzieli urlopy, należy jednak pamiętać, że Kodeks pracy nakazuje zaplanowanie jednego wypoczynku nie krótszego niż 14 dni kolejnych dni kalendarzowych.

Ważna informacja: urlop wypoczynkowy jest płatny i pracownik za dni wolne otrzymuje takie samo wynagrodzenie, gdyby w tym czasie pracował (Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop).

Niewykorzystany urlop przechodzi na następny rok kalendarzowy. Kodeks pracy mówi o konieczności wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego, najpóźniej do dnia 30 września kolejnego roku.

W przypadku, gdy pracownik wykorzystał cały urlop wypoczynkowy, może ubiegać się o urlop bezpłatny.

Czy urlop wypoczynkowy zależy od stażu pracy?

Tak, wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy. Co ciekawe wlicza się w niego czas trwania nauki, której ukończenie poświadczone jest dyplomem lub świadectwem. Nieistotne jest czy nauka pobierana była w systemie dziennym, wieczorowym lub zaocznym. Np. w przypadku ukończenia szkoły wyższej staż pracy „na starcie" wynosi 8 lat.

W zależności od ukończonej szkoły do stażu pracy wlicza się:

• maksymalnie 3 lata – w przypadku szkoły zasadniczej lub równorzędnej szkoły zawodowej

• maksymalnie 5 lat – w przypadku średniej szkoły zawodowej

• 5 lat – dla średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych

• 4 lata – dla średniej szkoły ogólnokształcącej

• 6 lat – dla szkoły policealnej

• 8 lat – szkoła wyższa

Powyższe okresy nie sumują się.

Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje

• w wymiarze 20 dni, jeżeli staż pracy wynosi mniej niż 10 lat

• w wymiarze 26 dni, jeżeli pracownik ma staż pracy najmniej 10-letni

Mówimy oczywiście o pracy na pełen etat. Jeżeli pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze czasu pracy, urlop wypoczynkowy będzie pomniejszany proporcjonalnie.

Ważna informacja: staż pracy musi zostać udokumentowany w postaci świadectw pracy z poprzednich miejsc zatrudnienia. W przypadku braku takich dokumentów pracownikowi przysługuje 20 dni urlopu.

Wyróżniamy kilka grup, którym przysługuje wydłużony urlop wypoczynkowy. Kto się do nich zalicza? Niektórzy inspektorzy PIP, osoby niepełnosprawne, weterani wojenni, nauczyciele, sędziowie i prokuratorzy oraz pracownicy socjalni.

Urlop wypoczynkowy na okresie próbnym

Umowę o pracę na okres próbny zawiera się w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości wykonywania określonego rodzaju pracy. Umowa na okres próbny zawarta może zostać maksymalnie na okres 3 miesięcy. Pracę na okres próbny traktuje się jako próbę, czy pracownik i jego doświadczenie jest adekwatne dom oferowanego stanowiska.

Najczęściej taki rodzaj umowy podpisywany jest jednorazowo, jednak jest możliwość ponownego zawarcia umowy z tym samym pracownikiem, gdy:

• pracownik ma być zatrudniony do wykonywania pracy innego rodzaju

• pracownik był już zatrudniony u danego pracodawcy, ale od wygaśnięcia poprzedniej umowy minęło minimum 3 lata – wtedy dopuszczalne jest jednokrotne ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny

Urlop wypoczynkowy pracownika na umowie o pracę zawartej na okres próbny

Jeżeli pracownik podejmuje zatrudnienie na takiej podstawie, przysługuje mu urlop wypoczynkowy. Liczony jest on proporcjonalnie – po przepracowaniu danego miesiąca (1/12 wymiaru urlopu, który przysługuje po upływie roku). Udzielany jest oczywiście na wniosek pracownika. W takiej sytuacji pracownik nie może wykorzystać więcej dni wolnych, niż przysługuje mu po przepracowaniu konkretnego miesiąca.

Urlop wypoczynkowy podczas okresu wypowiedzenia

Według Kodeksu pracy, jeżeli pracownik przebywa na okresie wypowiedzenia umowy o pracę, ma obowiązek wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy. Decyzja o przydzieleniu takiego urlopu leży po stronie pracodawcy, niezależnie od tego, która ze stron złożyła wypowiedzenie. Pracownik powinien wykorzystać cały urlop zaległy oraz bieżący (przysługujący w danym roku kalendarzowym).

Natomiast gdy z różnych powodów urlop nie może zostać wykorzystany, pracownikowi przysługuje ekwiwalent finansowy za nieodebrane dni wolne.

Urlop proporcjonalny

Pracownik rozpoczynający pracę w ciągu roku otrzymuje urlop wypoczynkowy, który liczony jest w sposób proporcjonalny. Kogo to dotyczy?

Pracowników, którzy nie przepracowali pełnego roku, oraz powracających z urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, po odbyciu służby wojskowej, pobycie w więzieniu i nieusprawiedliwionej nieobecności.

W jaki sposób liczony jest urlop proporcjonalny?

Ogólna zasada mówi o tym, że obowiązek udzielenia urlopu rozkłada się na dotychczasowego pracodawcę i kolejnego pracodawcę. W przypadku ustania stosunku pracy, pracownikowi przysługuje urlop:

• u dotychczasowego pracodawcy – proporcjonalnie do przepracowanego okresu w danym roku, chyba że przed ustaniem stosunku, pracownik wykorzystał urlop
• u kolejnego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu, który pozostał w danym roku lub do okresu zatrudnienia (jeżeli ten jest krótszy niż koniec roku kalendarzowego)

Urlop proporcjonalny nie jest liczony w pierwszej pracy, ponieważ w tym wypadku pracownik nabywa prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy. Natomiast niepełny dzień urlopu zawsze zaokrąglany jest w górę.

Szybki wniosek o urlop w systemie HRappka

System HRappka w łatwy i przyjazny sposób pozwala zarówno na złożenie, jak i akceptację wniosków urlopowych. Wystarczy, że pracownik zaloguje się na swoje konto i zaznaczy w kalendarzu prośbę o urlop wypoczynkowy w konkretnych dniach. Pracodawca otrzyma niezwłocznie powiadomienie i będzie mógł odpowiedzieć na prośbę. Elektroniczne wnioski urlopowe to rewolucja w dziale kadr, która zaoszczędzi czas i usprawni komunikację w organizacji.

Podsumowanie

1. Według Kodeksu pracy każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo do płatnego, nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego.

2. W przypadku pierwszej pracy, nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego następuje w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu, jaki przysługiwałby po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w następnym roku.

3. Pracownikowi przysługuje prawo do 20 dni wolnych w przypadku, gdy jego staż pracy jest niższy niż 10 lat, powyżej jest to 26 dni urlopu.

4. Jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy.

Dowiedz się więcej:

• Program do zarządzania urlopami – TOP 10 funkcjonalności
• Urlop na żądanie w 2022 r
• Urlop macierzyński w 2022 r.
• Jak dobrze zorganizować obieg wniosków urlopowych
• Elektroniczne wnioski urlopowe
• Program do ewidencji czasu pracy