Urlop bezpłatny w 2023 r. – najważniejsze informacje

Urlop bezpłatny to zawieszenie wykonywania pracy. Pracownik nie zrywa stosunku pracy, niemniej jednak na ten czas nie posiada obowiązków i praw wobec pracodawcy. Pracownik za okres urlopu bezpłatnego nie otrzymuje wynagrodzenia i traci świadczenia z ZUS-u, za ten czas nieodprowadzane są za niego składki emerytalne. Niewątpliwym plusem jednak takiego urlopu jest ochrona przed zwolnieniem. W jakich przypadkach pracownicy wnioskują o urlop bezpłatny i jakie są jego zasady?

Testuj bez opłat elektroniczne wnioski urlopowe >>

Wniosek o urlop bezpłatny

Najczęściej pracownicy wnioskują o ten rodzaj wolnego w trudnych i nieoczekiwanych sytuacjach życiowych, w przypadku choroby w rodzinie, uporządkowania prywatnych spraw czy w celu podjęcia tymczasowej pracy, u innego pracodawcy.

Art. 174 Kodeksu pracy reguluje zasady dotyczące urlopu bezpłatnego. Pracodawca może zgodzić się na urlop, ale nie musi. Przez 1 stycznia 2019 r. urlop udzielany był na pisemny wniosek pracownika, natomiast obecnie wniosek złożony może być za pomocą programu do zarządzania urlopami.

Kodeks pracy chroni pracownika, nie może on zostać zwolniony w trakcie odbywania urlopu bezpłatnego (oprócz sytuacji, w której zakład pracy jest likwidowany lub zwolnienia grupowe). Natomiast pracownik może wnioskować o urlop bezpłatny, podczas okresu wypowiedzenia umowy o pracę.

Kto może wnioskować?

Każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Niezależnie od tego, czy jest zatrudniony na cały etat, pół, czas określony czy nieokreślony. Urlop bezpłatny udzielany jest na wniosek pracownika, a nie pracodawcy. Ten nie może zmusić pracownika do takiego rodzaju urlopu. Nie zmieniły nic w tej kwestii zmiany dotyczące tarczy antykryzysowej w trakcie pandemii. Zgodnie z nimi pracodawca może wysłać pracownika na przymusowy zaległy urlop wypoczynkowy, ale nie może przymusić pracownika do bezpłatnego wolnego (w ramach szukania oszczędności).

Ile urlopu bezpłatnego przysługuje pracownikowi?

Kodeks pracy nie przewiduje limitów w tym zakresie. Pracownik może przebywać tak długo, jak uzna to za potrzebne (o ile pracodawca udzieli zgody na ten rodzaj przerwy od pracy). Aczkolwiek jeśli czas urlopu przekracza 3 miesiące, strony mogą zasugerować odwołanie pracownika z urlopu – z ważnych przyczyn. Do upływu 3 miesięcy, pracodawca nie może tego wymagać. Natomiast pracownik może wrócić wcześniej z urlopu, za jego zgodą i porozumieniem się z pracodawcą.

Pracodawca może uwzględnić zapis na wniosku urlopowym, w którym dopuszcza możliwość odwołania pracownika z urlopu dłuższego niż 3 miesiące.

Po zakończeniu urlopu bezpłatnego pracownik ma prawo wrócić na dawne stanowisko, z tą samą pensją.

Urlop bezpłatny a ZUS i ubezpieczenie

Z racji tego, że pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia w tym czasie, pracodawca nie odprowadza za niego składek emerytalnych, ZUS-u i ubezpieczenia. Po upływie 30 dni pracownik traci również prawo do zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i świadczenia rehabilitacyjnego.

Bezpłatny urlop porównać można do momentu, w którym pracownik nie posiada pracy, z tą różnicą, że ma opcję aby do niej wrócić i z powrotem otrzymać wszystkie świadczenia.

Czas spędzony na urlopie bezpłatnym nie wlicza się okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Urlop bezpłatny a urlop wypoczynkowy

Dni urlopu bezpłatnego nie wlicza się w urlop wypoczynkowy. Są to dwa oddzielne urlopy, niezależne od siebie. Oznacza, to, że wymiar urlopu wypoczynkowego pomniejszany jest o ilość dni w roku, w których pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym.

O urlop bezpłatny pracownik może wnioskować, nawet jeśli posiada jeszcze w puli dni na urlop wypoczynkowy. Pracodawca nie może wymagać, aby pracownik na początku wykorzystał urlop wypoczynkowy.

Czy na urlopie bezpłatnym można pracować?

Jest to możliwe i niekiedy pracodawca udziela urlopu bezpłatnego, aby pracownik mógł podjąć się wykonywania pracy u innego pracodawcy. Konieczna jest jednak zgoda pracodawcy na takie zatrudnienie. Bywa i tak, że pracodawca sam proponuje udzielenie urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy. Może być to spowodowane problemami finansowymi w przedsiębiorstwie i umową z inną firmą. Pracownik może, choć nie musi się na to zgodzić.

Jeżeli pracownik bierze w pracy urlop bezpłatny aby podjąć inną pracę, wtedy automatycznie zachowuje ciągłość stażu pracy. Jest to niezwykle istotne w przypadku składek emerytalnych.

Pracodawcy czasem stosują zapis w umowie o zakazie konkurencji – mówiący o tym, że pracownik nie może w tym czasie urlopu podjąć pracy w firmie o podobnym profilu.

Szybki wniosek o urlop w systemie HRappka

Elektroniczne wnioski urlopowe to tylko jedna z wielu funkcjonalności systemu HRappka. Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy w łatwy sposób mają dostęp do grafików pracy, na których nanosić mogą różne rodzaje urlopów. Wszystko odbywa się online i nie ma już potrzeby wypisywania i podpisywania wniosków pisemnych. To ogromne ułatwienie dla obu stron, oszczędność czasu oraz pewność bezpieczeństwa przechowywania danych.

Dowiedz się więcej:

• Program do zarządzania urlopami – TOP 10 funkcjonalności
• Urlop na żądanie w 2023 r
• Urlop macierzyński w 2023 r.
• Jak dobrze zorganizować obieg wniosków urlopowych
• Elektroniczne wnioski urlopowe
• Wniosek o urlop – wzór oraz pytania i odpowiedzi
• Jak obliczyć ekwiwalent za urlop?