Zatrudnienie Ukraińca 2024 Q&A

Początek roku 2022 przyniósł duże zmiany w legalizacji zatrudnienia cudzoziemców. Najpierw nowości w zatrudnianiu cudzoziemców spowodowała ustawa z dnia 17 grudnia 2021 roku, następnie wybuch wojny w Ukrainie 24.02.2022 wywołał napływ ludzi uciekających z tego kraju. W konsekwencji rząd polski zmuszony został do szybkich modyfikacji przepisów, które umożliwiłyby legalny pobyt i pracę dla osób opuszczających Ukrainę.

12 marca 2022 roku Prezydent RP podpisał ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Na jej mocy obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 24 lutym 2022 roku mogą legalnie przebywać i pracować w naszym kraju – bez konieczności posiadania zezwolenia. Co więcej mówi nam nowa specustawa? Kogo konkretnie dotyczy? Jak wyglądać będzie zatrudnienie Ukraińca 2024? (stan na 14.02.2024). Zapraszamy na Q&A.

Testuj bez opłat moduł legalizacji cudzoziemców >>

Przydatne linki:

• Pomagam Ukrainie: https://pomagamukrainie.gov.pl
• Urząd od Spraw Cudzoziemców: www.gov.pl
• Grupa na FB: „Zatrudnianie i pobyt cudzoziemców w Polsce"

Kogo dotyczy nowa specustawa z 12 marca 2022 r?

Ustawa mówi o osobach, które:

• Przyjechały do Polski po 24.02.2022 
• Mają obywatelstwo ukraińskie lub są małżonkiem osoby z takim obywatelstwem

Używając w artykule sformułowania „obywatele Ukrainy" będziemy mieli na myśli powyższe osoby.

Dodatkowe regulacje dotyczą również osób, które przebywały w Polsce legalnie, przed 24 lutym 2022 r.

Co powinna zrobić osoba, która właśnie przekroczyła granicę polsko-ukraińską?

Jeżeli taka osoba/rodzina nie posiada zapewnionego miejsca pobytu lub pieczątki w paszporcie, powinna zgłosić się do Punktu Recepcyjnego Straży Granicznej. Lista punktów na pomagamukrainie.gov.pl.

W Punkcie Recepcyjnym każdy obywatel Ukrainy dostanie informacje o pobycie w Polsce, tymczasowe zakwaterowanie, posiłek oraz opiekę medyczną.

Koniecznością jest również wyrobienie numeru PESEL. Od 28 stycznia 2023 roku termin na składanie wniosku o nadanie numeru PESEL został skrócony (z 60 dni) i aktualnie wynosi 30 dni od dnia przybycia na terytorium Polski. Zmiany wprowadza nowelizacja ustawy z 13 stycznia 2023 r. ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 185).

Numer PESEL można wyrobić w dowolnym urzędzie gminy, do którego należy stawić się osobiście. Posiadając numer PESEL, obywatele Ukrainy będą mogli skorzystać z opieki zdrowotnej, programów socjalnych i społecznych czy będą mogli szybko podjąć pracę.

Obywatele Ukrainy automatycznie dostają również zgodę na pobyt czasowy –obecnie legalny pobyt obywateli Ukrainy został wydłużony do 30 czerwca 2024 roku, a w niektórych przypadkach do 31 sierpnia lub 30 września 2024 r. 

Jak wygląda zatrudnienie obywateli Ukrainy?

Przede wszystkim, przed zatrudnieniem Ukraińca należy upewnić się, że osoba jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium Polski (na mocy specustawy wojennej lub w oparciu o dokumenty pobytowe).

Po potwierdzeniu legalności pobytu, Ukraińcy mogą niezwłocznie podjąć pracę, bez konieczności wnioskowania o zezwolenie na pracę. Wystarczy, że podmiot powierzający pracę zgłosi zatrudnienie, w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia pracy. Powiadomienie należy przesłać do właściwego urzędu pracy, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – na stronie www.praca.gov.pl.

Numer PESEL nie jest niezbędny do podjęcia zatrudnienia – w przypadku osób, które posiadają paszport biometryczny. Jednak jest niezbędne podczas rozliczenia rocznego PIT.

Informacje, które muszą zostać zawarte w Powiadomieniu o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy:

• dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy (imię, nazwisko, adres, numer telefonu, NIP, REGON lub PESEL – w przypadku osoby fizycznej, numer wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia, symbol PKD oraz opis wykonywanej działalności związanej z pracą)
• dane osobowe obywatela Ukrainy (imię, nazwisko, data urodzenia, płeć, obywatelstwo, rodzaj, numer i serię dokumentu podróży – lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość i kraj wydania, PESEL – o ile wydany, rodzaj umowy, rodzaj wykonywanej pracy, miejsce wykonywanej pracy)

Warto zauważyć, że pracę obywatela Ukrainy, który wjechał do Polski ze względu na działania wojenne, można zalegalizować wyłącznie na podstawie powiadomienia o powierzeniu pracy. Dla pozostałych obywateli Ukrainy dotychczas obowiązujące przepisy pozostają bez zmian i można również podejmować pracę na podstawie oświadczeń, czy zezwoleń na pracę.

Obywatele Ukrainy są uprawnieni również do prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Polski.

Czytaj więcej: Jak zatrudnić obywatela Ukrainy – nowa specustawa 12.03.2022

Co w sytuacji obywateli Ukrainy, którzy przebywali w Polsce przed 24.02.2022 lub wjechali na teren Polski po tej dacie, ale z innego kraju niż Ukraina?

Dla osób, które przebywały w Polsce legalnie przed 24 lutym 2022 r dostępne są dwa rozwiązania:

• Osoby te mogą przejść standardową ścieżkę legalizacji zatrudniania cudzoziemców. Najlepszym i najszybszym rozwiązaniem jest oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Pracodawca w tym celu musi złożyć oświadczenie do powiatowego urzędu pracy, a na rozpatrzenie wniosku poczeka maksymalnie 7 dni. Dopiero po wpisie oświadczenia do ewidencji oświadczeń pracownik może rozpocząć pracę. Podmiot powierzający wykonywanie pracy musi poinformować urząd pracy o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca w terminie 7 dni (od dnia rozpoczęcia pracy określonego w ewidencji oświadczeń).
• Mogą skorzystać z przepisów specustawy i rozpocząć pracę na Powiadomieniu o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy.

Początkowy zapis w ustawie mówiący o tym, że dotyczy ona osób przekraczających granicę z Polską bezpośrednio z Ukrainy został wykreślony.

Obecnie legalny pobyt obywateli Ukrainy został wydłużony do 30 czerwca 2024 roku, a w niektórych przypadkach do 31 sierpnia lub 30 września 2024 r.

Należy pamiętać, że zatrudnianie pracownika z Ukrainy jest możliwe, gdy jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie specustawy lub posiadanych dokumentów legalizujących pobyt (wizy, ruch bezwizowy).

Lista miejsc, gdzie obywatele Ukrainy mogą znaleźć oferty pracy:

• www.olx.pl
• www.zielonalinia.gov.pl
• www.oferty.praca.gov.pl
• www.eures.praca.gov.pl

Czy można zatrudnić Ukraińca, który jest lekarzem lub dentystą i nie posiada nostryfikacji dyplomu?

Tak. Od dnia 24 lutego 2022 roku obywatel Ukrainy, który posiada dyplom lekarza, lekarza dentysty (otrzymany poza UE), będzie mógł otrzymać prawo wykonywania zawodu na terenie Polski. 

Okres, w którym rząd będzie mógł wydawać pozwolenia, wynosi obecnie 25 miesięcy.

Analogiczny proces możliwy jest w przypadku zawodu pielęgniarki.

Pracownik z Ukrainy – kierowca międzynarodowy, któremu kończy się ważność wizy. Co w takim przypadku?

Zrozumiałe jest, że pracownik taki nie wróci na Ukrainę, aby aplikować o nową wizę. Niestety nie ma możliwości aby otrzymać wizę przebywając w Polsce. Może pracować on maksymalnie 90 dni na biometrii (jeśli posiada paszport biometryczny).

Następnie jedynym rozwiązaniem jest wniosek o pobyt czasowy, aczkolwiek w trakcie trwania procedury pracownik taki NIE może wykonywać obowiązków zawodowych poza granicami Polski.

Nowa specustawa odnośnie pomocy obywatelom Ukrainy nie reguluje niestety spraw pobytowych dla kierowców międzynarodowych.

Czy obywatela Ukrainy obowiązuje kwarantanna wjazdowa/ testy na COVID?

Nie, w tym momencie wobec obywateli Ukrainy nie ma takich wymagań.

Czy pracodawca może mieć problemy prawne, jeżeli pracownik z Ukrainy dostał powołanie do wojska i nie zdecydował się na wyjazd?

Nie, pracodawca nie będzie miał z tego powodu żadnych problemów prawnych. Konsekwencje dotyczą jedynie osoby, której dotyczy wezwanie.

Czy obywatel Ukrainy, który dostał nakaz opuszczenia Polski i powrócił w związku z konfliktem zbrojnym, może otrzymać zezwolenie na pracę?

Nie ma takiej możliwości – osoba taka znajduje się w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terenie Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany.

Czy w obecnej sytuacji jest możliwość zatrudnienia młodocianych pracowników z Ukrainy (16 – 17 lat)?

Można zatrudnić młodocianego cudzoziemca, jest to jak najbardziej dopuszczalne i legalne. W przypadku zatrudnienia młodocianego cudzoziemca muszą być przestrzegane przepisy mające na celu objęcie szczególną ochroną pracowników młodocianych oraz przepisy prawne z zakresu legalności zatrudnienia cudzoziemców.

W jaki sposób obywatel Ukrainy może wyrobić PESEL?

Wniosek o numer PESEL Ukrainiec powinien złożyć osobiście w dowolnym urzędzie gminy. Druki dostępne są na miejscu, można również wydrukować je ze strony www.mc.bip.gov.pl. Obywatel Ukrainy powinien posiadać jakikolwiek dokument tożsamości oraz zdjęcie. Usługa jest bezpłatna.

Czy można otrzymać dofinansowanie na zatrudnienie Ukraińca?

Na ten moment nie ma takiej możliwości, aby firma otrzymała dofinansowanie na zatrudnienie Ukraińca lub innego obcokrajowca. Natomiast rząd przewidział kwotę 40 mln złotych na aktywizację cudzoziemców, którzy legalnie przebywają w Polsce. W pierwszej kolejności tyczyć ma się to osób, które uciekły przed wojną z Ukrainy oraz przybyły z Afganistanu  ramach rządowego wsparcia sojuszników.

O wyżej wspomniane środki ubiegać mogą się samorządy, organizacje pozarządowe oraz instytucje rynku pracy. W ofertach wskazać powinny one punkty programu, które stawiają na aktywizację oraz integrację społeczną cudzoziemców, którzy przybyli do Polski.

Konkurs ofert odbywa się w ramach Resortowego Programu Aktywizacyjnego dla Cudzoziemców.

Legalizacja zatrudnienia cudzoziemców w systemie HRappka

System HRappka to kompleksowe narzędzie HR, które wspomaga proces rekrutacji i legalizacji zatrudnienia cudzoziemców. HRappka to nieoceniona pomoc dla firm specjalizujących się w zatrudnianiu cudzoziemców. W naszym programie wygenerujesz potrzebne dokumenty legalizacyjne (np. na pobyt czasowy i pracę lub wnioski o zezwolenia na pracę) i wyślesz na www.praca.gov.pl. System przypomni Ci również o terminach upływających dokumentów legalizacyjnych.

Jeżeli zatrudniasz pracowników z zagranicy i posiadasz dla nich mieszkania – HRappka pomoże Ci zarządzić zakwaterowaniem. Kalendarz mieszkań pokaże ilość wolnych miejsc oraz przypisze nowych lokatorów. System zaproponuje również zakwaterowania, które znajdują się najbliżej miejsca pracy danego pracownika. Dostaniesz również możliwość automatycznego odliczenia opłat za mieszkanie od wypłaty pracownika.

Czytaj więcej:

• Jak zatrudnić cudzoziemca w 2024? Poradnik krok po kroku.
• Legalizacja pracowników z Ukrainy przez Agencję Pracy Tymczasowej
• Dwujęzyczna umowa zlecenie polsko-ukraińska – omówienie
• Zatrudnienie obywatela Ukrainy – omówienie specustawy
• Legalizacja pobytu cudzoziemca w Polsce
• Zezwolenie na pracę cudzoziemca – typy zezwoleń
• Test rynku pracy – kiedy jest wymagany?
• Delegowanie cudzoziemców do pracy za granicą
• Zawód wymagający wysokich kwalifikacji – cudzoziemcy
• Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi
• PIT-11 czy IFT? Jak rozliczyć cudzoziemca

Legalizacja zatrudnienia cudzoziemców

• Wysyłka dokumentów na praca.gov.pl
• Intuicyjny system rozliczeń
• Moduł mieszkań pracowniczych
• Przypomnienia i ostrzeżenia o kończących się zezwoleniach