Pierwsza pomoc w pracy — obowiązki pracodawcy i pracownika

Jak podaje GUS, w pierwszym półroczu 2023 roku zgłoszono o 1,8% więcej osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy, w porównaniu do pierwszego półrocza 2022 roku. Łącznie było to 28 400 osób.

Jakie obowiązki w zakresie udzielenia pierwszej pomocy w zakładzie pracy ma pracodawca, a jakie pracownik? Jak wyznaczyć osoby do udzielania pierwszej pomocy? Czy apteczka w miejscu pracy jest obowiązkowa? Odpowiadamy w artykule.

Pierwsza pomoc w zakładzie pracy według przepisów

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a w razie konieczności zorganizować pierwszą pomoc. To on może więc być pociągnięty do odpowiedzialności w sytuacji wypadku. Zasady udzielania pierwszej pomocy w pracy reguluje Kodeks pracy i rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (rozporządzenie BHP).

Obowiązki pracodawcy

Art. 209 (1) § 1 K.p. wskazuje, że pracodawca w obszarze udzielania pierwszej pomocy w zakładzie pracy jest zobowiązany:

• zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników
• wyznaczyć pracowników do:a) udzielania pierwszej pomocyb) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników
• zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej

Podejmowana działania powinny brać pod uwagę zakres i rodzaj działalności, liczbę pracowników i innych osób na terenie pracy oraz rodzaj możliwych zagrożeń. Inne zagrożenia występują w przestrzeni biurowej, a inne np. w fabryce.

Z kolei Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy mówi o tym, że pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom:

• punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których są wykonywane prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako stwarzające zagrożenie ze względu na ostre działanie toksyczne
• apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy

Apteczka w pracy — czy jest obowiązkowa?

Kodeks pracy i przepisy BHP wskazują, że apteczka w zakładzie pracy jest obowiązkowa. Tak samo jednak jak w zakresie udzielania pierwszej pomocy, przepisy nie określają szczegółowych zasad jej przygotowania i wyposażenia. 

Rozporządzenie BHP mówi jednak o tym, że liczba i miejsca usytuowania apteczek powinny być ustalone z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami. Zarówno apteczki, jak i punkty pierwszej pomocy powinny być również odpowiednio oznakowane.

Choć przepisy nie regulują, co powinno znajdować się w apteczce w miejscu pracy, warto kierować się normami DIN.

Wyposażenie standardowe apteczki szafkowej wg normy DIN 13157 to:

• opatrunek indywidualny G 1 (2 szt.),
• opakowanie plastrów 10x6cm (8 szt.) (1op.),
• plaster 500×2,5cm (1 szt.)
• opaska elastyczna 6cm (3 szt.)
• opaska elastyczna 8cm (3 szt.)
• chusta opatrunkowa 40x60cm (1szt.)
• chusta opatrunkowa 60x80cm (1szt.)
• kompres 10x10cm (3 szt.)
• opatrunek indywidualny M (3 szt)
• chusta trójkątna (1 szt.)
• nożyce 19cm (1szt.)
• rękawice latex (4 szt.)
• koc ratunkowy (1 szt.)
• plastry -10szt. (1op.)
• plastry 19x72mm (10 szt.)
• plastry na palec (5 szt.)
• worek foliowy (2 szt)
• chusta z flizeliny na twarz (10szt.)
• kompres na oko (2 szt.)
• opaska siatkowa (1szt.)
• instrukcja udzielania pierwszej pomocy

Wyznaczenie pracowników do udzielania pierwszej pomocy

Pracodawca ma obowiązek wskazać, kto powinien udzielać pierwszej pomocy w razie wypadku lub wykonywać działania w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników. Przepisy nie określają konkretnej liczby pracowników i nie narzucają też, jak powinno wyglądać ich szkolenie, oraz w co powinni być wyposażeni.

To, co określa Kodeks pracy, to jedynie informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz wykonywania działań związanych ze zwalczaniem pożarów i ewakuacją pracowników. Informacja ta powinna znajdować się w punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach i zawierać:

• imię i nazwisko pracownika
• miejsce wykonywania pracy
• numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej

Obowiązki pracownika

Osoby wyznaczone przez pracodawcę do udzielenia pierwszej pomocy w razie wypadku, muszą przejść szkolenie w zakresie pierwszej pomocy i uzyskać z niego certyfikat. W sytuacji, która zagraża zdrowiu i życiu, są odpowiedzialni za pomoc innym.

Wyznaczeni pracownicy (przeszkoleni w udzielaniu pierwszej pomocy) odpowiadają również za obsługę punktów pierwszej pomocy i apteczek. Lista tych pracowników powinna być wywieszona obok punktów i apteczek. 

Należy jednak pamiętać, że każdy człowiek ma ustawowy (i nadrzędny wobec obowiązków pracowniczych) obowiązek udzielenia pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia.

Szkolenie BHP w systemie HRappka

System kadrowo-płacowy HRappka pozwala przeprowadzić szkolenie BHP dla pracowników online poprzez moduł onboardingu. Możesz wykorzystać już gotowe szkolenie podstawowe, lub stworzyć własne, dodając treść, zdjęcia i pliki video. Szkolenie BHP możesz podsumować testem podsumowującym, który sprawdzi wiedzę Twoich pracowników. Zarejestruj się, by za darmo przetestować tę i inne funkcjonalności!

Zarządzanie procesami HR

• Rekrutacja i onboarding
• Legalizacja cudzoziemców
• Ewidencja czasu pracy i wnioski urlopowe
• Kadry i płace