Wypowiedzenie umowy o pracę – wszystko, co musisz wiedzieć

Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić z inicjatywy pracodawcy lub pracownika i w zależności od powodu przybierze różne formy. Kodeks pracy mówi o rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron, za wypowiedzeniem, bez wypowiedzenia, z upływem czasu, na jaki była zawarta lub poprzez wygaśnięcie stosunku pracy.

Wypowiedzenie umowy o pracę musi odbywać się na zasadach zgodnych z Kodeksem pracy. Pracownik, który uważa, że został niesłusznie potraktowany lub nie zgadza się powodem zwolnienia, ma prawo do odwołania się. Wniosek należy skierować do sądu pracy, w ciągu 21 dni od otrzymania wypowiedzenia.

Dlatego niezwykle istotne jest, aby pracodawca rozwiązał stosunek pracy poprawnie i zgodnie z obowiązującym prawem.

Testuj bez opłat system kadrowo-płacowy >>

Rozwiązanie stosunku pracy – definicja

Wypowiedzenie składa jedna strona – pracownik lub pracodawca i nie jest wymagana zgoda drugiej osoby. Wypowiedzenie musi być przedstawione na piśmie i opatrzone powinno być podpisem (zwykłym lub podpisem elektronicznym). Dotyczy to umowy każdego rodzaju, zarówno na okres próbny, określony, jak i nieokreślony.

W jaki sposób można zakończyć stosunek pracy?

• Na mocy porozumienia stron

• Za wypowiedzeniem (z zachowaniem okresu wypowiedzenia)

• Bez wypowiedzenia (bez zachowania okresu wypowiedzenia)

• Zgodnie z upływem czasu, na który umowa została zawarta

• Wygaśnięcie stosunku pracy

Z wyjątkiem zakończenia się umowy z upływem czasu lub wygaśnięcia stosunku pracy, może być zastosowany okres wypowiedzenia umowy. Pracodawca ma obowiązek wystawić pracownikowi świadectwo pracy – w dniu rozwiązania umowy.

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron

To najszybsza i najkorzystniejsza (dla obu stron) forma wypowiedzenia umowy o pracę. Pracodawca i pracownik muszą dojść do porozumienia w kwestii rozwiązania umowy, a w wypowiedzeniu nie trzeba podawać przyczyny tej decyzji.

Wspólnie ustalany jest czas zakończenia umowy. Po podpisaniu dokumentu żadna ze stron nie ma możliwości odwołania się do sądu pracy, a pracownika nie obowiązuje ochrona przed rozwiązaniem umowy (np. kobiety w ciąży czy osoby w wieku przedemerytalnym).

W przypadku rozwiązania umowy za porozumieniem stron, powinno ono zostać sporządzone na piśmie, w dwóch egzemplarzach.

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem

Okres wypowiedzenia umowy to czas pomiędzy złożeniem wypowiedzenia a rozwiązaniem stosunku pracy. W zależności od tego, kto składa wypowiedzenie, to jest to moment na poszukiwanie pracy lub nowego pracownika do organizacji.

Niekiedy pracodawcy przystają na skrócenie czasu wypowiedzenia (jeżeli pracownik znalazł inną pracę, a jego rola dla organizacji nie jest kluczowa) lub decydują się na zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia (np. kiedy pracownik odchodzi do konkurencyjnej firmy).

Pracodawca, który chce zwolnić pracownika na umowie o pracę na czas określony lub próbny, nie ma obowiązku argumentowania swojej decyzji. Dużo trudniejszym zadaniem jest zwolnienie osoby na umowie na czas nieokreślony – pracodawca musi podać przyczyny wypowiedzenia i uargumentować powód swojej decyzji. Powinien być on konkretny, indywidualny, zgodny z prawdą i przedstawiony w zrozumiały sposób (np. nadużycie zaufania lub likwidacja stanowiska pracy).

Pracownik, który uważa, że otrzymane wypowiedzenia było bezpodstawne, ma prawo odwołać się do sądu pracy. Organ ten może nakazać pracodawcy przywrócenie pracownika do pracy albo wypłatę odszkodowania.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony

Okres wypowiedzenia zależy od tego, jak długi był czas zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

• dwa tygodnie – przy zatrudnieniu poniżej sześciu miesięcy

• miesiąc – przy zatrudnieniu powyżej sześciu miesięcy, ale mniej niż trzy lata

• trzy miesiące – zatrudnienie powyżej trzech lat

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny

Jeżeli pracownik był zatrudniony:

• mniej niż dwa tygodnie – okres wypowiedzenia to trzy dni

• dłużej niż dwa tygodnie – okres wypowiedzenia to jeden tydzień

• trzy miesiące – okres wypowiedzenia to dwa tygodnie

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia to natychmiastowe zerwanie współpracy, które musi zostać odpowiednio podarte dowodami i nastąpić może w przypadkach wyraźnie wskazanych w przepisach.

Wypowiedzieć stosunek pracy można:

1. Z winy pracownika – zwolnienie dyscyplinarne, w przypadku:

   • ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych (np. stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości)

   • popełnienia przez pracownika przestępstwa (powszechne i skarbowe), które zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem i uniemożliwia pracę

   • utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy (zawinione przez pracownika, np. utrata prawa jazdy przez kierowcę autobusu)

2. Bez winy pracownika – w przypadku długotrwałej choroby pracownika lub innej długotrwałej usprawiedliwionej nieobecności w pracy i musi trwać:

   • dłużej niż trzy miesiące, jeżeli pracownik zatrudniony był krócej niż pół roku

   • dłużej niż czas pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące (pracownik był zatrudniony co najmniej pół roku lub niezdolność do pracy związana jest z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową)

W szczególnych przypadkach również pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Dotyczy to np. sytuacji, w której otrzyma orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na swoje zdrowie. Pracodawca powinien w takim wypadku przenieść pracownika do innej pracy, jeśli tego nie zrobi, pracownik może się natychmiastowo zwolnić.

Innym powodem rozwiązania przez pracownika umowy bez wypowiedzenia jest sytuacja ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Pracodawca może również skrócić czas wypowiedzenia z 3 miesięcy do 1 miesiąca, jeżeli nastąpiło ogłoszenie upadłości, likwidacji przedsiębiorstwa lub wypowiedzenie nastąpiło z innych przyczyn niedotyczących pracowników. 

Rozwiązanie umowy bez inicjatywy stron

W niektórych sytuacjach rozwiązanie stosunku pracy następuje bez inicjatywy żadnej ze stron i nie ma obowiązku tworzenia oraz składania dokumentów związanych z tym faktem.

Dzieje się tak, gdy:

• Kończy się umowa o pracę, która zawarta została na czas określony i nie ma woli, aby została przedłużona. Umowa w takim przypadku samoczynnie wygasa – wraz z upływem terminy, na jaki została zawarta.

• Wygasa stosunek pracy – w przypadku śmierci pracownika lub pracodawcy (który był osobą fizyczną lub gdy pracownik był zatrudniany osobiście, a nie przez zakład pracy)

Co powinno znaleźć się w wypowiedzeniu umowy o pracę?

• miejscowość i data

• dane pracownika oraz dane pracodawcy

• tytuł (np. Wypowiedzenie umowy o pracę)

• informacja o rozwiązaniu umowy, dacie jej zawarcia i zakończenia

• informacja o okresie wypowiedzenia (jeśli dotyczy)

• informacja o powodzie rozwiązania umowy (jeśli dotyczy – np. umowa za wypowiedzeniem, która zawarta była na czas nieokreślony)

• pouczenie o prawie pracownika do odwołania się do sądu pracy (jeśli dotyczy – np. umowa za wypowiedzenie, która zawarta była na czas nieokreślony)

• sposób rozliczenia pozostałego urlopu wypoczynkowego (ekwiwalent za urlop)

• informacje o zwrocie sprzętu służbowego, samochodu itp.

• informacje o terminie wypłaty wynagrodzenia oraz innych świadczeń (jak np. premie czy odprawa pracownicza)

• podpis pracownika i pracodawcy

Komu nie można wypowiedzieć umowy o pracę?

Pracodawca nie może zwolnić pracownika podczas urlopu oraz innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Dodatkowo ochronie przed zwolnieniem podlegają:

• kobiety w ciąży

• członkowie zarządów zakładowych organizacji związkowych

• społeczni inspektorzy pracy

• pracownicy, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje 4 lata i mniej

• członkowie rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego

• żony żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową

Wyjątkiem są oczywiście sytuacje, w których nastąpiło porozumienie stron (to znaczy obie strony umowy decydują o zakończeniu współpracy).

Cykl życia pracownika w organizacji w systemie HR

W programie kadrowo-płacowym HRappka przeprowadzisz cały proces związany z rekrutacją, zatrudnieniem, rozliczeniem i odejściem pracownika. W jednym miejscu dodasz dowolną umowę i podpiszesz ją elektronicznie. Dzięki elektronicznym wnioskom urlopowym pracownik w kilka sekund wyśle wniosek o urlop, a Ty od razu dostaniesz powiadomienie.

Program kadrowo-płacowy HRappka rozliczy pracowników, wygeneruje listy płac oraz paski wynagrodzeń. Jeżeli zdecydujesz się rozwiązać z pracownikem umowę – bez problemu automatycznie wygenerujesz świadectwo pracy – na podstawie informacji zawartych w systemie.

Źródło: www.biznes.gov.pl

Czytaj więcej:

• Jak obliczyć wynagrodzenie za nadgodziny?
• Diety krajowe i zagraniczne
• Odprawa pracownicza
• Ekwiwalent za urlop
• Jak wybrać program kadrowo-płacowy?

Zarządzanie procesami HR

• Przejrzyste profile pracowników
• Generowanie umów i dokumentów
• Ewidencja czasu pracy
• Elektroniczne wnioski urlopowe
• Rozliczanie pracowników
• i wiele więcej!