Praca w ruchu ciągłym a Kodeks pracy – omówienie

Z pracą w ruchu ciągłym spotykamy się tam, gdzie praca nie może zostać przerwana i musi być wykonywana 24 godziny na dobę, np. w zakładach produkcyjnych czy hutach. W tym systemie pracownicy pracują na zmiany, zastępując się kolejno na stanowiskach, tak aby była zachowana ciągłość pracy w ciągu doby.

>> Przetestuj bezpłatnie system kadrowo – płacowy

Kiedy stosuje się system pracy w ruchu ciągłym?

Według Kodeksu pracy, praca w ruchu ciągłym jest wykorzystywana:

• przy pracach, które ze względu na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane (np. kiedy zachodzi konieczność prawidłowej działalności urządzeń produkcyjnych)

• gdy praca nie może być wstrzymana ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności.

Praca w ruchu ciągłym a wymiar czasu pracy

Generalnie, w obszarze wymiaru czasu pracy Kodeks pracy wskazuje normy i limity, których należy przestrzegać. Mówi o tym np. art. 129:

W przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym, normy czasu pracy określone w Kodeksie pracy wynoszą: 8 godzin na dobę (norma dobowa) przeciętnie 40 godzin na tydzień (norma tygodniowa).

Jednocześnie trudno wyobrazić sobie przestrzeganie tych limitów w niektórych branżach, np. medycznych czy produkcyjnych. Z tego powodu w Kodeksie istnieją wyjątki, w których wymiar czasu pracy nie jest standardowy i może ulec wydłużeniu. Jednym z nich jest system pracy w ruchu ciągłym. Opisuje go art. 138. Kodeksu pracy:

§  1.  Przy pracach, które ze względu na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane (praca w ruchu ciągłym), może być stosowany system czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 tygodni, a jednego dnia w niektórych tygodniach w tym okresie dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 12 godzin.

Musimy pamiętać, że liczba godzin odpowiadająca przedłużonemu u danego pracodawcy tygodniowemu wymiarowi czasu pracy nie może przekraczać 4 godzin na każdy tydzień okresu rozliczeniowego, w którym następuje przedłużenie czasu pracy.

W odróżnieniu od innych systemów czasu pracy, aby ustalić maksymalny wymiar czasu pracy stosuje się nie art. 130 Kodeksu pracy, a przepisy zawarte w art. 138 § 3–5:

W przypadku systemu pracy w ruchu ciągłym obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się:

1) mnożąc 8 godzin przez liczbę dni kalendarzowych przypadających w okresie rozliczeniowym, z wyłączeniem niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a następnie

2) dodając do otrzymanej liczby liczbę godzin odpowiadającą przedłużonemu u danego pracodawcy tygodniowemu wymiarowi czasu pracy.

Dodatkowo musimy pamiętać o odjęciu po 8 godzin za każde święto przypadające w innym dniu niż niedziela.

Pracodawcy mają obowiązek zapewnienia pracownikom wolnej niedzieli w każdym czterotygodniowym okresie rozliczeniowym oraz przynajmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego (art. 133 Kodeksu pracy)

Praca w ruchu ciągłym a nadgodziny

Pracodawca, który decyduje się na przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy powyżej 8 godzi musi pamiętać o konieczności wypłaty pracownikom dodatku w wysokości 100% za każdą godzinę przekraczającą ośmiogodzinną normę wynagrodzenia. Należy przy tym pamiętać, że w tym systemie nie są to jeszcze nadgodziny (jeśli mieszczą się w planowanych 12 godzinach pracy) – nie wchodzą więc do rocznego limitu nadgodzin.

Jeśli jednak wystąpi sytuacja, w której pracownik przekroczy zaplanowany, przedłużony czas pracy, należy się mu standardowy dodatek za wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych (50% lub 100%).

Czytaj więcej: Jak obliczyć wynagrodzenie za nadgodziny?

Praca w ruchu ciągłym a dodatek za pracę w godzinach nocnych

Praca w ruchu ciągłym obejmuje również zmiany nocne. Zgodnie z Kodeksem pracy (art.  151(7)), pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną, jest pracującym w nocy. Należy mu się wtedy dodatek za pracę w nocy w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Czytaj więcej: Praca w godzinach nocnych. Ile wynosi dodatek nocny w 2024 roku?

Kto nie może wykonywać pracy w ruchu ciągłym?

Nie wszyscy pracownicy mogą być zatrudniani w systemie pracy w ruchu ciągłym, lub muszą wcześniej wyrazić na to zgodę. Głównie jest to spowodowane koniecznością pracy w nocy oraz zakazem pracy ponad 8 godzin w ciągu doby. Jakich grup dotyczą te ograniczenia?

• Rodzice lub opiekunowie sprawujący opiekę nad dzieckiem do lat 4 (nie mogą pracować w porze nocnej oraz w godzinach nadliczbowych chyba, że wyrażą na to zgodę)

• Osoby z niepełnosprawnością (nie mogą pracować w porze nocnej oraz w godzinach nadliczbowych, chyba że otrzymają pozwolenie od lekarza)

• Pracownicy młodociani (bezwzględny zakaz pracy w porze nocnej oraz w godzinach nadliczbowych)

• Kobiety w ciąży (bezwzględny zakaz pracy w porze nocnej oraz w godzinach nadliczbowych)

• Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia (bezwzględny zakaz pracy w godzinach nadliczbowych)

Systemy czasu pracy w systemie HR

Program kadrowo-płacowy HRappka obsługuje różne rodzaje systemów czasu pracy. Wystarczy, że wybierzesz ten, w którym ma pracować dany pracownik, a system automatycznie przypilnuje wymiaru czasu pracy, wyliczy podstawę do urlopu wypoczynkowego i poinformuje o przekroczeniach.

Zarejestruj się i testuj system 14 dni za darmo!

Zarządzanie procesami HR

• Rekrutacja i onboarding
• Legalizacja cudzoziemców
• Ewidencja czasu pracy i wnioski urlopowe
• Kadry i płace