Q&A: Obowiązki i prawa pracownika tymczasowego, agencji i pracodawcy-użytkownika

Umowa o pracę tymczasową posiada pewne specyficzne zapisy, które sprawiają, że pracownik tymczasowy w niektórych aspektach posiada inne prawa i obowiązki niż pracownik zatrudniony na podstawie “zwykłej” umowy o pracę.

W artykule odpowiemy na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące praw i obowiązków agencji pracy, pracodawcy użytkownika i pracownika tymczasowego zatrudnionego na umowę o pracę tymczasową. 

Ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych

Prawa i obowiązki pracownika tymczasowego, agencji pracy tymczasowej i pracodawcy użytkownika określa Ustawa o pracy tymczasowej z 2003 roku i późniejsze jej nowelizacje. To, o czym nie mówi ustawa, reguluje Kodeks pracy (w przypadku umowy o pracę).

W tej trójstronnej relacji agencja pracy tymczasowej zatrudnia pracownika tymczasowego, aby wykonywał pracę na rzecz pracodawcy użytkownika.

Ile może trwać praca tymczasowa?

Maksymalny czas wykonywania pracy tymczasowej na rzecz jednego pracodawcy użytkownika nie może przekraczać łącznie 18 miesięcy w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy.

Czytaj więcej: Jak liczyć 18 miesięcy pracy tymczasowej? 

Jakich prac nie można powierzyć pracownikowi tymczasowemu?

Niektórych prac nie można powierzyć pracownikowi tymczasowemu. Zaliczają się do nich:

• prace niebezpieczne, szczególnie te, które są uważane za szczególnie niebezpieczne zgodnie z przepisami prawa np. prace na wysokości, prace budowalne, z materiałami niebezpiecznymi
• prace na stanowisku pracy, na którym jest zatrudniony pracownik pracodawcy użytkownika, w okresie uczestniczenia tego pracownika w strajku
• prace wymagające uzbrojenia w broń palną

Istnieje również ograniczenie dotyczące wykonywania prac tego samego rodzaju, co praca wykonywana przez pracownika pracodawcy użytkownika, który został zwolniony z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie ostatnich 3 miesięcy. Oznacza to, że pracownik tymczasowy nie może wykonywać zadań pracownika, który został w ten sposób zwolniony.

Czy obowiązuje limit umów o pracę tymczasową?

Umowa o pracę tymczasową jest formą umowy o pracę na czas określony. Art. 251. KP Umowy o pracę na czas określony określa, że

§ 1. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.

Należy jednak pamiętać, że zapisu tego nie stosuje się w przypadku umowy o pracę tymczasową! Tutaj limity umów nie obowiązują.

Obowiązuje natomiast opisany wyżej limit pracy tymczasowej (czas trwania pracy tymczasowej nie może więc przekraczać łącznie 18 miesięcy dla jednego pracodawcy użytkownika), którego nie powinniśmy mylić z limitem umów o pracę tymczasową. 

Czytaj więcej: Umowa o pracę tymczasową – wzór i omówienie

Kto płaci ZUS pracownika tymczasowego?

W trakcie pracy tymczasowej w przypadku umowy o pracę tymczasową pracownik posiada prawo do ubezpieczenie zdrowotnego i społecznego. Płatnikiem składek ZUS za pracownika tymczasowego jest agencja pracy tymczasowej.

Czy pracownik tymczasowy może wziąć L4?

Dzięki odprowadzanym składkom do ZUS pracownik zatrudniany przez agencję pracy tymczasowej ma prawo skorzystać ze zwolnienia chorobowego (tzw. L4) i otrzymać wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy.

Czytaj więcej: Jak obliczyć podstawę wynagrodzenia chorobowego?

Czy pracownik tymczasowy ma prawo do urlopu wypoczynkowego?

Pracownik tymczasowy ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze dwóch dni za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji jednego pracodawcy użytkownika lub więcej niż jednego pracodawcy użytkownika.

Agencja i pracodawca użytkownik mogą uzgodnić wykorzystanie przez pracownika tymczasowego urlopu wypoczynkowego i tryb jego udzielenia. Jeśli pracownik nie wykorzysta przysługującego mu urlopu w okresie wykonywania pracy, agencja pracy tymczasowej musi wypłacić mu ekwiwalent.

Warto pamiętać, że urlop wypoczynkowy nie jest jedynym, z którego może skorzystać pracownik tymczasowy.

Czytaj więcej: Urlop pracownika tymczasowego – wypoczynkowy, okolicznościowy, na żądanie

Czytaj więcej: Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy – jak obliczyć?

Jakie są prawa pracownicy tymczasowej, która zajdzie w ciążę?

Pracodawca użytkownik ma obowiązek przedłużenia umowy przez agencję do dnia porodu pracownicy tymczasowej (gdy minie pierwszy trymestr ciąży). Oznacza to, że dopiero w dniu porodu, kiedy pracownica tymczasowa otrzyma świadczenia macierzyńskie, pracodawca użytkownik może zerwać z nią umowę niezależnie od jej typu.

Przywilej ten posiada tylko pracownica mająca łączny co najmniej 2-miesięczny okres skierowania do wykonywania pracy tymczasowej.

Czy pracownik tymczasowy może pracować zdalnie?

O możliwości pracy zdalnej pracownika tymczasowego decyduje pracodawca-użytkownik. To on jest odpowiedzialny za organizację pracy. Decyzję tę powinien jednak wcześniej przedyskutować z agencją pracy. Należy przy tym pamiętać, że 7 kwietnia 2023r. zostały uregulowane kwestie prawne dotyczące pracy zdalnej. Pracownikom świadczącym ten rodzaj pracy należy się ryczałt bądź ekwiwalent za pracę zdalną. 

Agencja pracy i pracodawca-użytkownik powinni ustalić przed podpisaniem umowy z pracownikiem, w jaki sposób będzie wykonywana praca, a jeśli ma być to praca zdalna – w jaki sposób będzie rozliczany ryczałt lub ekwiwalent. Pracodawca-użytkownik jest również odpowiedzialny za zapewnienie odpowiedniego sprzętu i narzędzi potrzebnych w tego typu pracy. 

Pracownik tymczasowy ma również prawo do wniosku o skorzystanie z okazjonalnej pracy zdalnej (zgodnie z art. 67(33) Kodeksu pracy), w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. Pracownik składa taki wniosek w formie papierowej lub elektronicznej. Pracodawca nie jest jednak zobowiązany do jego uwzględnienia.

Czytaj więcej: Regulamin pracy zdalnej – wzór

Jak zastosować zasadę równości w pracy tymczasowej?

Pracownik tymczasowy ma prawo do równego traktowania. Nie może więc pracować w gorszych warunkach, niż pracownicy zatrudnieni na “standardowej” umowie o pracę. Obowiązują go też takie same zasady wynagradzania i przyznawania premii.

Jedynym wyjątkiem są szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych organizowanych przez pracodawcę użytkownika – jeśli pracownik tymczasowy pracuje u tego samego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy, jego uczestnictwo w takich szkoleniach nie jest obowiązkowe.

Czy pracownikowi tymczasowemu przysługuje odprawa pieniężna z tytułu zwolnień grupowych?

Praca tymczasowa jest wyłączona ze stosowania przepisów o zwolnieniach grupowych (Ustawa z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników). Oznacza to, że pracownikowi tymczasowemu nie przysługuje prawo do otrzymania odprawy pieniężnej z tytułu zwolnień grupowych.

Kto jest odpowiedzialny za bezpieczne i higieniczne warunki pracy tymczasowej?

Za zapewnienie odpowiednich warunków pracy odpowiedzialny jest pracodawca użytkownik. Zobowiązany jest on:

• przeprowadzić szkolenia BHP (lub zlecić to agencji)
• zapewnić odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej
• zapewnić napoje i posiłki, jeśli wymagają tego warunki pracy
• przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego oraz poinformować o nim

Kto odpowiada za wypadek przy pracy pracownika tymczasowego?

W przypadku wystąpienia wypadku przy pracy tymczasowej, odpowiedzialność pomiędzy pracodawcą-użytkownikiem a agencją pracy rozkłada się następująco:

• Pracodawca użytkownik powołuje zespół powypadkowy, który prowadzi dochodzenie i ustala okoliczności wypadku, a także sporządza protokół powypadkowy
• Pracodawca użytkownik dostarcza agencji pracy tymczasowej dokumentację powypadkową do zatwierdzenia
• Agencja pracy tymczasowej na podstawie protokołów powypadkowych prowadzi rejestr wypadków przy pracy oraz sporządza statystyczną kartę wypadku
• Agencja pracy tymczasowej kieruje wniosek o ustalenie prawa do świadczeń wypadkowych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
• Agencja pracy tymczasowej lub pracodawca-użytkownik zawiadamiają inspektora pracy i prokuratora

Co jeśli pracownik tymczasowy wyrządzi szkodę w zakładzie pracy?

Jeśli pracownik tymczasowy wyrządzi szkodę w zakładzie pracy pracodawcy użytkownika, to agencja pracy jest odpowiedzialna za jej naprawienie i zwrot kosztów. Natomiast jeśli szkoda została wyrządzona przez pracownika świadomie i celowo, agencja ma prawo dochodzić od pracownika tymczasowego zwrotu kosztów odszkodowania, które zostało wypłacone pracodawcy użytkownikowi.

Kto kontroluje agencje pracy?

Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, kontrolę w zakresie przestrzegania warunków prowadzenia agencji zatrudnienia sprawuje marszałek województwa.

Wizytę kontrolną w agencji pracy może odbyć również Państwowa Inspekcja Pracy (PIP).

HRappka – system dla agencji pracy

W zatrudnianiu pracowników tymczasowych może pomóc Ci system dla agencji pracy HRappka, który automatyzuje wszystkie procesy HR w całym cyklu zatrudniania pracownika tymczasowego, od rekrutacji, przez zatrudnianie, legalizację cudzoziemców, po rozliczanie i rozwiązanie umowy. Umożliwia on między innymi prowadzenie ewidencji czasu pracy, generowania umów i innych dokumentów, raportowanie, a także zarządzanie transportem i mieszkaniami pracowniczymi.

Testuj system HRappka przez 14 dni za darmo bez podawania danych karty!

Program dla agencji pracy

• Rekrutacja i onboarding
• Legalizacja cudzoziemców
• Ewidencja czasu pracy i wnioski urlopowe
• Zarządzanie mieszkaniami i transportem